SKKN Sử dụng trò chơi trong dạy học môn KHTN (Hóa học) nhằm kích thích hứng thú học tập của học sinh

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI LỘC
 TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG
 *****  *****
 CHUYÊN ĐỀ CỤM
 TÊN CHUYÊN ĐỀ: SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC
MÔN KHTN (HÓA) NHẰM KÍCH THÍCH HỨNG THÚ HỌC TẬP CỦA 
 HỌC SINH
 Giáo viên Nhóm Hóa
 Tổ: KHTN
 Tháng 03/2024
 Năm học: 2023 - 2024
 1.1. Thuận lợi
 - Về phía nhà trường: Trường THCS Quang Trung là ngôi trường nằm ở 
vùng đồng bằng và nhà trường luôn quan tâm đến chất lượng giáo dục toàn diện. 
Nhà trường đã trang bị tương đối đầy đủ sách tham khảo, đồ dùng, thiết bị dạy học 
bộ môn. Đặc biệt phòng nào cũng được trang bị tivi đầy đủ, có kết nối mạng 
Internet. Nhà trường luôn tạo mọi điều kiện hỗ trợ đổi mới phương pháp dạy và 
học của giáo viên và học sinh.
 - Về phía học sinh: Đa số các em có ý thức tìm tòi, say mê học hỏi.
 1.2. Khó khăn
 Nhiều học sinh học tập một cách thụ động, chỉ dựa vào những kiến thức do 
giáo viên truyền đạt rồi học thuộc lòng, chưa có sự sáng tạo.
 2. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 2.1 Trò chơi dạy học
 Có những quan niệm khác nhau về trò chơi dạy học. Trong lý luận dạy học, tất 
cả những trò chơi gắn với việc dạy học như là phương pháp, hình thức tổ chức và 
luyện tập ... không tính đến nội dung và tính chất của trò chơi thì đều được gọi là 
trò chơi dạy học.
 Do những lợi thế của trò chơi có luật được quy định rõ ràng (gọi tắt là trò chơi 
có luật), trò chơi dạy học còn được hiểu là loại trò chơi có luật, có định hướng đối 
với sự phát triển trí tuệ của người học, thường do giáo viên nghĩ ra và dùng nó vào 
mục đích giáo dục và dạy học.
 Các nhiệm vụ, quy tắc, luật chơi và các quan hệ trong trò chơi dạy học được tổ 
chức tương đối chặt chẽ trong khuôn khổ các nhiệm vụ dạy học và được định 
hướng vào mục tiêu, nội dung học tập.
 Trò chơi dạy học được sáng tạo ra và được sử dụng bởi các nhà giáo và người 
lớn dựa trên những khuyến nghị của lý luận dạy học, đặc biệt là của lý luận dạy 
học các môn học cụ thể. Chúng phản ánh lý thuyết, ý tưởng, mục tiêu của nhà giáo, 
là một trong những hoạt động giáo dục không tuân theo bài bản cứng nhắc như 
những giờ học.
 Trò chơi hóa học trong dạy và học ở trường THCS là trò chơi học tập, có tác 
dụng mở rộng và củng cố hiểu biết kiến thức, rèn luyện các kỹ năng hóa học của 
học sinh. Ngoài ra, trò chơi hóa học còn có vai trò tạo hứng thú học tập, niềm tin 
và tình cảm của học sinh được nâng cao. Và đối với các em học sinh, môn Hóa học 
trở nên sinh động, gần gũi, thiết thực hơn, giúp các em yêu thích môn Hóa học 
hơn.
 2.2. Nguyên tắc thiết kế trò chơi
 * Nguyên tắc vừa sức, dễ thực hiện
 - Mỗi trò chơi phải củng cố được một nội dung hóa học cụ thể trong chương 
trình (có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới, kĩ năng thực hành, 
vận dụng, luyện tập,) + Luật chơi.
 - Bước 3: Điều khiển trò chơi
 Người điều khiển trò chơi cần thực hiện các công việc sau:
 + Lệnh cho phép trò chơi được bắt đầu.
 + Theo dõi và nắm vững các hoạt động chơi của cá nhanh, nhóm tham gia 
chơi.
 + Thay đổi số lượng người .
 + Giảm hoặc tăng thời gian chơi.
 + Thay đổi yêu cầu hoặc cách chơi cho phù hợp
 - Bước 4: Đánh giá kết quả chơi, trao giải cho người chơi.
 - Bước 5: Thảo luận và rút ra kiến thức, kỹ năng cần hình thành và phát triển 
 Trò chơi kết thúc cần phải có kết quả rõ ràng và đặc biệt quan trọng hơn là 
GV phải ra những kiến thức HS cần ghi nhớ thông qua trò chơi đó.
 2.4. Hình thức trò chơi
 - Hình thức trò chơi rất đa dạng, phong phú. Tùy vào quy mô, đối tượng học 
sinh, chương trình hoá học ở các khối lớp khác nhau, điều kiện cơ sở vật chất 
chúng ta có thể tổ chức được những trò chơi phù hợp với học sinh.
 - Quy mô nhỏ (số lượng học sinh trong lớp học - 1 lớp, không gian tổ chức là 
lớp học): chúng ta có thể tổ chức trò chơi mang tính cá nhân, nhóm nhỏ 5-10 học 
sinh trong một lượt chơi như: nhanh như chớp, hoa điểm 10, bức tranh bí ẩn, đố 
vui hóa học, giải quyết hóa học giải ô chữ,...... Đây là những trò chơi giáo viên có 
thể tổ chức trong lớp học, thời gian thực hiện ngắn như hoạt động khởi động, trong 
vài phút củng cố bài, trong những tiết học có nội dung bài học dễ hiểu 
 Trong quá trình giảng dạy, tôi thường áp dụng hình thức trò chơi nhỏ trong 
không gian lớp học .
 Ví dụ 1: Ở bài 32 môn Hóa học 9, ta có thể tổ chức trò chơi trong các hoạt 
động khởi động, luyện tập. Qua đó, cũng có thể động viên và đánh giá học sinh 
bằng hình thức cộng điểm hay cho điểm kiểm tra thường xuyên.
 1. Ở hoạt động khởi động GV tổ chức trò chơi: “Ô chữ bí ẩn”
 Luật chơi: Nội dung gồm 9 hàng ngang. Người chơi sẽ giải mã ô chữ 
hàng dọc bằng cách giải mã từng ô chữ hàng ngang. Mỗi ô chữ hàng ngang sẽ có 
một chữ cái liên quan đến ô chữ hàng dọc. Thời gian giải mỗi ô chữ hàng ngang là 
10 giây, điểm 10 cho mỗi hàng chữ. Sau khi mở đc 7 ô chữ hàng ngang có quyền 
đoán ô chữ bí ẩn. Nếu các đội chơi không có câu trả lời đúng thì GV đưa ra câu hỏi 
gợi ý.
 Các câu hỏi trong trò chơi:
 Câu 1: Những chất được tạo nên từ 1 nguyên tố hóa học được gọi là gì? Qua trò chơi này giúp HS củng cố được kiến thức về phi kim và bảng hệ 
 thống tuần hoàn, luyện được năng lực bộ môn cho học sinh
 3. Ở phần luyện tập, GV có thể cho học sinh chơi trò chơi có tên là ’’Hộp 
 quà tri thức’’
 Luật chơi: Có 4 hộp quà, mỗi hộp quà là 1 câu hỏi, trả lời đúng sẽ nhận được 
phần thưởng của giáo viên.
Qua trò chơi này, giúp HS nắm lại một số kiến thức, rèn luyện kĩ năng liên quan 
đến bài học cho học sinh.
 Ví dụ 2: Ở bài 3 Nguyên tố hóa học (tiết cuối) môn KHTN 7 ở phần khởi 
động chúng ta có thể sử dụng trò chơi “Đây là ai? - Tấm thẻ nguyên tố hóa học”. 
Phần này HS có thể chuẩn bị trước ở nhà, tìm hiểu về tên các nguyên tố, KHHH, 
KLNT của các nguyên tố trong BTH
(Hình ảnh minh hoạ cho trò chơi)
 Luật chơi: GV sẽ chia lớp thành 4 nhóm, chiếu lần lượt hình ảnh một nhân vật 
hoạt hình, sau đó đoán tên nhân vật. Từ tên nhân vật, tách các chữ cái liên quan 
đến KHHH của nguyên tố. Từ đó cho biết tên nguyên tố và kí hiệu hoá học và 
KLNT. Nhóm nào trình bày đầy đủ nhất sẽ được phần thưởng của GV
 Ngoài ra chúng ta còn có thể sử dụng nhiều trò chơi khác phù hợp để tiết học 
thêm sinh động, gây hứng thú cho học sinh.
 Một số trò chơi sau có thể đưa vào bài giảng:
 - Vòng quay kiểm tra bài cũ - Thử tài hiểu biết
 - Trò chơi cờ các ngựa
 Đường link tải các trò chơi:
 https://drive.google.com/drive/folders/1zptMC8qam6kVrgpQXJ-
mzEgcLvJ5cIcq?usp=share_link
KẾT LUẬN: